Manuel Terapi (Kayropraktik)

Özellikle kas-iskelet sistemiyle alakalı problemlerde, mevcut tıbbi tedavilerin yetersiz kaldığı durumlarda, alternatif tedavi yöntemlerinin önemi daha iyi anlaşılır. Bu kapsamda uygulanan tedavi metotlarından biri kayropraktik tedavi yöntemidir. Bireyler tarafından sıkça dillendirilen “Kayropraktik nedir?” sorusunun yanıtı ve daha fazlası ile ilgili detayı yazımızda bulabilirsiniz.

Kayropraktik tedavi; kas-iskelet problemleri başta olmak üzere, vücudun çeşitli bölgelerinde ortaya çıkan ağrı şikayetinin giderilmesi yönünde çeşitli tedavi uygulamalarının yapılmasıdır. Kayropraktik yaklaşımda sıklıkla manuel terapi adı verilen el ile yapılan fiziksel tedavi uygulamalarından yararlanılır. Kayropraktik tedavide amaçlanan, vücuttaki dokuların uygun pozisyonlara getirilmesi sağlanarak, vücudun, herhangi bir ilaç veya cerrahi tedavi olmadan, kendi kendisini iyileştirmesine imkan vermektedir. Bu doğrultuda özellikle sırt ve bel ağrıları, eklem iltihaplanmalarına bağlı rahatsızlıklar, boyun ve omuz bölgesindeki hassasiyetler gibi şikayetlerin giderilmesi hedeflenir.

Günümüze kadar yürütülen çalışmalarda, belirli sağlık sorunlarına yönelik uygulanan fiziksel tıp yöntemlerinin tedavideki başarısının ortaya konulması, belirli konulara yönelen özel fiziksel tedavi metotlarının önemini artırmıştır. Bu kapsamda kayropraktik tedavi yöntemleri, günümüzde popülaritesi ve önemi gittikçe artan, geniş uygulama alanı bulunan ve üzerine yapılan bilimsel çalışmaların giderek hızlandığı bir alternatif tıp alanı olarak karşımıza çıkmaktadır.

Kayropraktik tedavi 1895 yılında David Daniel Palmer tarafından geliştirilmiştir ve günümüzde 100’den fazla ülkede yaygın olarak uygulanmaktadır. Başta omurga sorunlarına yönelik uygulanan kayropraktik yöntemler, günümüzde kadar geliştirilerek çok çeşitli sağlık sorunlarının çözümünde başarı ile tatbik edilmektedir.

Kayropraktik tedavinin esas uygulama alanı vücutta ortaya çıkan ağrı şikayeti ve kas-iskelet sorunlarının giderilmesidir. Bunların yanında çeşitli sağlık durumları ve hastalıkları ile ilgili de kayropraktik yaklaşımlar bulunmaktadır. Aşağıdaki durumlara yönelik kayropraktik tedavi yaklaşımlarından faydalanılabilir:

· Boyun ve ense ağrıları

· Bel ağrısı

· Pelvis bölgesinde ortaya çıkan ağrılar

· Kol ve omuz ağrıları

· Uyluk ve kalça ağrıları

· Eklem rahatsızlıklarına bağlı eklem ağrıları

· Kabızlık, kolik ağrı veya reflü gibi sindirim sistemi problemleri

· Gebelikte doğum öncesi pelvis kaslarının hazırlanması

Yapılan bilimsel çalışmalar özellikle kayropraktik tedavinin kronik seyreden bel ağrısı şikayetinde oldukça etkili olduğunu kanıtlamıştır. Bunun yanında, diğer uygulama alanlarıyla alakalı yapılan araştırmalarda kayropraktik tedavinin etkinliği gösterilmişse de; gelecekte daha fazla bilimsel araştırmanın yapılması gerekmektedir.

Kayropraktik tedavi öncesinde, uzman hastayı şikayetleri açısından değerlendirir ve detaylı fizik muayene ile sorunu teşhis etmeye çalışır. Hastanın problemi ve özelliklerine göre yapılması gereken tedavi yöntemi planlanır. Bu doğrultuda, hastadaki soruna bağlı olarak aşağıdaki yöntemlere başvurulabilir:

· Spinal manipülasyon: Eller yardımıyla omurga boyunca boyun, sırt ve beldeki kas, kemik ve eklem dokularına güç uygulanabilir.

· Germe egzersizleri: Vücudun çeşitli bölgelerindeki kaslara germe hareketleri uygulanabilir veya ani, sert itme ve baskı hareketleri yapılabilir.

· Eklemlerin manuel konumlandırılması: Eklemlerin kademeli olarak hareket ettirilerek çeşitli pozisyonlarda sabitlenmesi sağlanır.

· Traksiyon: Omurga veya uzuvların çekilerek belirli bir gerime maruz kalması sağlanabilir.

Bunların yanında gebelikte doğuma yakın haftalarda, kayropraktik yöntemlerle pelvis bölgesinin doğru hizalandırılması ve pelvis kaslarının geliştirilmesine yönelik çeşitli uygulamalar yapılabilir. Bu sayede doğum öncesinde anne karnındaki bebeğin pelvis içine sağlıklı ve doğru şekilde yerleşmesi sağlanarak doğumun daha sağlıklı ve kolay gerçekleşmesi hedeflenir.

Kayropraktik tedavi esnasında hastalar genellikle acı veya ağrı duymazlar. Bununla birlikte, kas ve eklemlerin çeşitli pozisyonlara getirilmesi esnasında rahatsızlık hissedilebilir. Herhangi bir ağrı ve benzeri ciddi şikayet varlığında uzmana bildirilmeli ve ilgili hareket sonlandırılmalıdır.

Kayropraktik uygulamalar genellikle seanslar halinde uzun dönem uygulanır. Bu bakımdan, kayropraktik tedavi için hastaların kayropraktik uzmanı ile birkaç kez bir araya gelmesi gerekir.

Kayropraktik yaklaşımın temelini oluşturan manuel terapi ve fiziksel uygulamalar, esasen fizik tedavi uygulamalarını içeren fizyoterapik yaklaşımda da yer alır. Bu bakımdan fizyoterapi ile kayropraktik tedavi birbirine benzerdir. Aşağıdaki özellikleri bakımından iki tedavi yaklaşımında benzerlikler bulunur:

· Her iki yöntem de, girişimsel olmayan teknikler kullanarak ağrı ve iskelet sistemini ilgilendiren problemlerin çözümüne uğraşır.

· Her iki yöntemde de eller yardımıyla uygulanan manuel terapi yer alır.

· İki yöntemin de hedeflediği sağlık sorunları benzerdir.

· İki yöntem de uygulamaların yapıldığı seanslar sonrasında uzun dönem sağlığın iyileştirilmesi hedeflenir.

· İki yöntemi de alanında uzmanlaşmış, sertifikalı bir eğitim programı ile öğrenilen teknikleri uygulayan profesyoneller tatbik eder.

· İki yöntemin de çeşitli risk ve yan etkileri bulunduğundan, hastalar tedavi öncesi uzmanlar tarafından detaylı değerlendirilir ve uygun yöntemler planlanır.

· Bu özelliklere rağmen, her iki yöntemin de birbirinden farklılaştığı çeşitli noktalar bulunmaktadır. Bu bağlamda aşağıdaki özellikler bakımından fizyoterapi ile kayropraktik tedavi birbirinden ayrılır:

· Fizyoterapide ağrısız şekilde eklem hareketliğinin sağlanması asıl hedef iken; kayropraktik yaklaşımda ağrının giderilmesi ve dokuların doğru şekilde konumlandırılması esastır.

· Fizyoterapi hareketleri ve dokuları bakımından vücudu bir bütün olarak ele alır. Kayropraktik yaklaşımda ise genellikle dokulardaki ağrı ve benzeri şikayetlerin giderilmesine yoğunlaşılır.

· Fizyoterapide uygulanan yöntemler sayesinde ağrının giderilmesi hedeflenirken; kayropraktik tedavide dokuların doğru konumlandırılması sonrası vücudun kendi kendisini iyileştirmesi amaçlanır.

· Fizyoterapi yöntemlerinde ısı, titreşim gibi fiziksel etmenler de tedavide yer alırken; kayropraktik tedavinin temeli el ile manipülasyon ve dokuların hareket ettirilmesidir.

Kayropraktik uygulamalar genel olarak güvenlidir ve hastalarda ciddi sağlık sorunlarına yol açmaz. Bununla birlikte kayropraktik tedavi sonrasında bazı hastalarda çeşitli yan etkiler ortaya çıkabilir. Aşağıdaki durumlar kayropraktik uygulamalar sonucunda görülebilir:

· Eklem ve kaslarda ağrı

· Uygulama bölgesinde hassasiyet

· Yorgunluk – halsizlik

· Kaslarda sertlik

· Sinirlerin bası altında kalmasına bağlı his kaybı, uyuşma veya karıncalanma

· Uzuvlarda elektriklenme hissi

· Kaslarda güç kaybı

Yukarıdaki belirtiler kayropraktik seansı sonrası birkaç gün boyunca, hafif ila orta şiddette ortaya çıkabilir. Çok nadiren, spinal manipülasyon tekniği nedeniyle omur disklerinde kayma veya damar yaralanmasına bağlı inme gibi ciddi yan etkilerin ortaya çıkması riski bulunmaktadır.

Bunların yanında çeşitli sağlık sorunlarına sahip kişilere kayropraktik tedavi uygulanması sakıncalıdır. Bu noktada, kayropraktik uzmanı hastayı detaylı sorgularken, bu durumların varlığını da araştırır ve uygun hastalara kayropraktik tedavi uygular. Aşağıdaki rahatsızlıklara sahip kişilere kayropraktik uygulama yapılması önerilmez:

· Omurganın stabil olmadığı kişiler veya ciddi kemik deformitesi olanlar

· Ciddi osteoporoz (kemik erimesi) olanlar

· Omurga kanseri olanlar

· İnme riski yüksek olan kişiler